NAZAR DEĞMESİ

NAZAR DEGMESi

Çarpilmanin baska benzeri olan nazaar degmesinden korunmak için bazi kimseler boyunlarinda muska,hamayil dedikleri seyleri tasir,küçük çocuklara, begendikleri seylere oldugu gibi yeni dogan kuzuya, buzagiya,taya, bol süt veren inege,bol meyve veren agaca veya bahçeye dahi mavi boncuk,deve boncugu,karaagaç çörek otu v.s nazarliklar kullanilir.

Bütün bunlara ragmen halk arasinda yine güzel bir du ave temenni vardir.Herkes sevdigi kimse için « Allah kem gözlerden saklasin »derler.

Gerek çarpma,gerekse nazar degme olaylarinin yani sira görünmeyen ,elle tutulmayan gizli güçler aranmaktadir.Buna dayali kesin emare yoktur.Bütün bunlarla ilgili Anadolu insanini inanis ve düsüncesinden gelen çarpilma ve nazar degmesine olan saf tutkusu devam etmektedir.

Bunlara ek olarak kahve fallarina itibar edilir,Sabun, tuz gibi aci seyler aksam eve getirilmez,komsulara dahi ödünç olarak evden aksam üstü aci çikmasi iyi olmaz denilerek dahi verilmez.Gün battiktan sonra ekmek yaygisi sokaga silkilmez,cin çarpmasindan çekinilir.

Rüya tabirlerine önem verilir.Göz seyrimelerinin günlük hayata etkisi çok mühimdir.Halkin en çok itibar ettigi ,hatta çok defa ugur veya ugursuzluk olarak telakki ettigi sözler vardir.Bunlardan birkaçini su sekilde örnek verebiliriz :

-Aksamdan sonra tirnal kesilmez.

-Aksamdan sonra sakiz çignenmez.çignelirse en yakininin ölü etini çignedigi varsayilir.

_Elleri kavusturmak,parmaklari birbirine geçirerek baglamak iyilik getirmez.

_Bir kimsenin sag avucu kasinirsa para gelir,sol avucu kasinirsa para çikar.

Bu örnekleri daha da çogaltabiliriz.

Emirdag türkmen dügünlerinde de Gelinci konvoyu oglan evine geldiginde kapida kurban kesilir,yasli bir kadin tarafindan nazar olmasin diye üzerlik tütütülür.Esikte yanmakta olan ve dumanlari tüten üzerligin üzerinden Gelin ve Damat atlamak suretiyle nazardan korunulduguna inanilir,akabinde esikte bekleyen evin kaynanasi olacak annenin eli öpülerek esikten hayir dua ile eve girilir.

Kurşun Dökmek

Kursun dökmek : Kursun dökme halk dilinde halk hekimliginde « Ocaklik » kanununa bagli tedavi yollarindan basta gelenlerden biridir.

Bu görevi kadinlar yapar.Bunlarin ocaa mensup ve ocaktan izinli olmasi lazimdir.Yoksa bunun herhangi biri yerine getirirse fayda gelmez.Kursun dökene kursuncu kadin veya kursuncu denir.Ocaklikca izin orta yasi üzerindeki kadinlara verildiginden kursun döken kadin genellikle yaslidir.Izin verilen kimse namazinda veya niyazinda oruc tutan dindar kadinlardan secilir.Bunlar KUR’AN-I KERiMi okumasini bilen veya hic olmazsa ezberden sureler okuyan kimselerdir.

Kursun döken kadinin öyküsü :Kursun nazara ugramislara,kendisine büyü yapilmislara,afakan illeti basmislara,hastaligi uzun sürenlere,ruh hastalarina ve sik sik sikinti ve bayilma gecirenlere dökülür .Kursun dökmenin, onun bu özelligini inananlara bi ric ferahligi ve hafiflik verdigi muhakkaktir.Kursuncu kadin bu isi yaparken kullandigi malzeler sunlardir.

Kursun 200 veya 300 gram bildigimiz adi kursun ,kursun eritme kepcesi,yemekte kullanilan kepcedir.Kursun icinde eritilir.Tas,bakir,veya baska tip olabilir.içine su konulur kursun dökülür . Nazar isabet eden hasta (genellikle çocuklar), kurşun dökücüsünün önüne oturtulur. Başı bir örtü ile kapanır. Çocuğun başı üzerinde tutulan ve içinde su bulunan kaba, ocakta eritilen kurşun dökülür. Kurşun döküldükten sonra oradakiler hep beraber;

"Kem göz çatlasın

Nazar eden patlasın"

diye beddua ederler. Bazı yerlerde de yaygın olarak nazarlıkotu yakılır. Dumanı ile hasta tütsülenir.

Kursun yatak hastasinin odasinda veya yataginda iken digerlerinin ise yine evinde en cok oturdugu oadada dökülmesi lazimdir.Böyle yapildigi takdirde tedavinin daha tesirli olacagi inanci vardir.Kursun dökmede sira,kursun önce basa dökülür,hasta oturtulur ve boyunca bir örtü örtülür,kursun dökülür sonra kursunu kadin ele alarak aciklamaya baslar.Kursun tekrar eritilerek dökülür.ayak ve dizlere dökülür,hastanin yattigi yatak kapisina dökülür.

Kursuncu kadinin anlattigina göre kursun dökülürken nazar ve hastalik kursuna sikilmis olur.En son esige kursun dökülmeklede bunlar ayak altina alinmis olur.Eger böyle yapilmaz ise de o derdini hastaligini bundan sonra dökülecek olana gececegine inanilir.

Kursun dökme isi bittikten sonra kursuncu kadin hastanin basinda ekmek kirar.Bir dilim ekmegi hastanin basi üzerine icinden bir dua okuyarak üc parcaya böler.O üc parca ekmegi erimis kursunun döküldügü yine o su dolu hazir tasin icine atar.Kursuncu kadin dua okuduktan sonra bu sudan hastaya üc yudum icirilir.Kursuncu kadin ellerini tastaki suya batirarak sira ile göz kapaklarina,alnina avuclarina bileklerine,kollarina,boynuna gögsüne,sirtina,dizlerine ve ayak altina sürer.

EDİTÖR'ÜN NOTU

Bu konuda şunu ifade etmek isterim ki, nazardan korunmak veya kurtulmak için çeşitli nazar boncukları, diş, kemik, tırnak ve üzerlik otu gibi nesneleri takmak dinimiz açısından doğru değildir. Çünkü İslâmda fayda ve zarar Allah'ın takdiriyle tecelli eder. Bundan ayrılıp birtakım nesnelerden medet ummak yanlıştır, hurafedir. Zira Sevgili Peygamberimiz Hz. Muhammed (S.A.S), nazar boncuğu gibi birtakım nesneleri takarak, hastalıktan kurtulmaya irikad etmeyi men etmişlerdir.

Kaynak: Metin AKIN’in Dünden Bugüne Emirdag adli eserinden yararlanilmistir.